Διασυνοριακα κοινα χαρακτηριστικα: Παρατηρησεις από την Θεσσαλονικη (Ελλαδα) και την Σμυρνη (Τουρκια)
Πολλές πόλεις σε διαφορετικές ευρωπαϊκές χώρες μοιάζουν εντυπωσιακά. Η Θεσσαλονίκη και η Σμύρνη είναι τέτοιες πόλεις, στενά συνδεδεμένες μέσω της ιστορίας και του πολιτισμού.
Όταν ταξιδεύουμε στο εξωτερικό, διευρύνουμε τους ορίζοντές μας και γνωρίζουμε νέους ανθρώπους, βλέπουμε νέα έθιμα και, περιστασιακά, αποκτούμε νέες συνήθειες. Συχνά, ένας ταξιδιώτης διαπιστώνει ότι υπάρχουν πολλές πόλεις και περιοχές σε διαφορετικές χώρες που μοιάζουν πολύ μεταξύ τους.
Πριν από λίγους μήνες, έγραψα για τις ομοιότητες μεταξύ της Σιένα (Ιταλία) και της Χίου (Ελλάδα). Αυτή τη φορά, παρουσιάζω τις πολλές εντυπωσιακές ομοιότητες μεταξύ της Θεσσαλονίκης και της Σμύρνης. Ελπίζω, στο μέλλον, να βρω κι άλλες παρόμοιες πόλεις.
Ιστορία
Και η Θεσσαλονίκη και η Σμύρνη είναι μεγάλα ονόματα στην ιστορία, και συνδέονται και οι δύο με τον Μέγα Αλέξανδρο. Η Θεσσαλονίκη ιδρύθηκε από τον Στρατηγό Κάσσανδρο, ο οποίος παντρεύτηκε την ετεροθαλή αδερφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου και έδωσε στην πόλη το όνομά της. Η Σμύρνη είναι παλαιότερη, καθώς ιδρύθηκε το 3.000 π.Χ., αλλά ο Μέγας Αλέξανδρος άλλαξε τη θέση της (για δεύτερη φορά, ενώ η πρώτη ήταν την προϊστορική εποχή), και την τοποθέτησε σε καλύτερο αμυντικό σημείο, θεωρώντας ότι οι κάτοικοι θα είναι πιο ευχαριστημένοι.
Πόλη και κάτοικοι
Η Σμύρνη και η Θεσσαλονίκη είναι δύο ιστορικά εμπορικά λιμάνια του Αιγαίου Πελάγους. Η μία θεωρείται πύλη των Βαλκανίων (η Θεσσαλονίκη) και η άλλη πύλη της Εγγύς Ανατολής (η Σμύρνη). Και οι δύο πόλεις ήταν πάντα πολυεθνικές. Οι κάτοικοί τους ήταν Έλληνες, Εβραίοι, Τούρκοι, Αρμένιοι και άλλες εθνικότητες. Αλλά, μετά τους τελευταίους πολέμους, και ο πληθυσμός και η εικόνα των δύο πόλεων άλλαξαν.
Όταν η Θεσσαλονίκη προσαρτήθηκε στο ελληνικό κράτος, το 1912, ο πληθυσμός της πόλης άλλαξε σημαντικά. Ο μουσουλμανικός πληθυσμός εκδιώχθηκε και αντικαταστάθηκε από έλληνες πρόσφυγες από την Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη. Οι αλλαγές στον πληθυσμό συνέβαλαν στην ενίσχυση του ελληνικού στοιχείου. Επίσης, κατά τον Β’ Παγκόσμιο, οι Ναζί σκότωσαν το μεγαλύτερο τμήμα της εβραϊκής κοινότητας της πόλης. Σήμερα, ο πληθυσμός της πόλης είναι 788.952 κάτοικοι.
Πριν από τη μεγάλη καταστροφή του 1922, ο πληθυσμός της Σμύρνης ήταν 370.000 (165.000 Έλληνες, 80.000 Τούρκοι, 55.000 Εβραίοι, 40.000 Αρμένιοι, και άλλοι). Μετά την σφαγή του χριστιανικού πληθυσμού, η εμφάνιση της πόλης άλλαξε. Ο ελληνικός, ο εβραϊκός και ο αρμένικος πληθυσμός εξαφανίστηκαν. Σήμερα, η Σμύρνη έχει 3.210.465 κατοίκους.
Αρχιτεκτονική
Η εικόνα των δύο πόλεων άλλαξε έπειτα από δύο μεγάλες καταστροφές. Στην Θεσσαλονίκη, ξέσπασε η Μεγάλη Πυρκαγιά, το 1917, μετά την οποία η ελληνική κυβέρνηση επιχείρησε να προσθέσει περισσότερα αρχαιοελληνικά και ευρωπαϊκά στοιχεία στην πόλη, ενώ κατέστρεψε οθωμανικά θρησκευτικά και λειτουργικά κτίρια. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο, η πανεπιστημιούπολη χτίστηκε στις παλιές εβραϊκές γειτονιές, ενώ οι εγκαταστάσεις της θεολογικής σχολής χτίστηκαν πάνω από ένα παλιό εβραϊκό κοιμητήριο.
Μετά την Καταστροφή της Σμύρνης, το 1922, η πόλη έγινε εντελώς διαφορετική από την παλιά ανατολίτικη Σμύρνη με το ιππήλατο τραμ στην παραλία, τα στενά δρομάκια και τα μονοπάτια, τα ξύλινα σπίτια (εκτός από ένα τμήμα της τουρκικής συνοικίας, του «Πάνω Μαχαλά»). Το διάσημο πολιτιστικό πάρκο της Σμύρνης δημιουργήθηκε σε μια τεράστια έκταση της κατεστραμμένης περιοχής, στις έξι γειτονιές της Αγίας Αικατερίνης, του Αγίου Δημητρίου, του Αγίου Τρύφωνα, της εκκλησίας της Ευαγγελίστριας, του Αγίου Νικολάου και του Αγίου Ιωάννη, και περιλαμβάνει λίμνες, ζωολογικό κήπο, εστιατόρια και εγκαταστάσεις της ετήσιας εμπορικής έκθεσης με μόνιμα εκθεσιακά περίπτερα σε αρχαιοελληνικό ρυθμό. Επίσης, η παραλία της πόλης άλλαξε πολύ, καθώς επεκτάθηκε σημαντικά.
Κεντρικά σημεία και σύμβολα των πόλεων
Και οι δύο πόλεις έχουν δύο μεγάλα ξενοδοχεία ως ορόσημο. Στην Θεσσαλονίκη, το Μακεδονία Παλλάς, και στην Σμύρνη, το Χίλτον. Επίσης, τα σύμβολα και των δύο πόλεων βρίσκονται στην παραλία. Για την Θεσσαλονίκη, είναι ο Λευκός Πύργος, ενώ, στην Σμύρνη, θα δείτε τον Πύργο του Ρολογιού, στην πλατεία Κονάκ. Επίσης, και στις δύο πόλεις, υπάρχουν δύο όμορφα κάστρα στους λόφους που περιβάλλουν την πόλη. Όλοι μπορούν να απολαύσουν τη θέα των πόλεων στα τείχη των κάστρων.
Διεθνείς εκθέσεις
Η Θεσσαλονίκη και η Σμύρνη φιλοξενούν (κάθε Σεπτέμβριο και Αύγουστο αντίστοιχα) τις διεθνείς εμπορικές εκθέσεις των χωρών τους.
Αφιέρωση: Γεννήθηκα στην Χίο (Ελλάδα) και η οικογένειά μου είναι από την Σμύρνη (Τουρκία). Η προγιαγιά μου έφυγε από την Σμύρνη το 1922. Πέθανε τον Μάιο του 2006, παίρνοντας μαζί της τις εικόνες που κράτησε στην μνήμη της για την όμορφη και «άπιστη» Σμύρνη.
Πηγή: Γεώργιος Χατζελένης, http://one-europe.info/commonalities-across-borders-observations-from-thessaloniki-greece-and-izmir-turkey
Μετάφραση: eTranslation.gr